توجه : از ابتدای کتاب تا پایان درس14 به نوبت اول و از درس 15 تاپایان کتاب به نوبت دوم اختصاص دارد. .

ای خرّم از فروغ رُخَت  ، لاله زار عمر            باز آ که ریخت  بی گل رویت ،  بهار عمر

  1- لاله زار عمر : تشبیه بلیغ اضافی      گُل ِ روی : اضافه ی تشبیهی      

       بهار عمر :   ( بهار = شکوفه    رجوع شود به لغت نامه دهخدا )

   الف : اضافه ی تشبیهی ( عمری که مانند شکوفه است )   ب : اضافه استعاری  : شکوفه ی درخت زندگی

    بهار عمر  : با توجه به کاربرد ترکیب در مصراع استعاره از دوران جوانی                 گل و لاله و بهار : مراعات نظیر           

معنی بیت : ای معشوق که از تابش نور چهره ی تو لاله زار زندگی خرم و باصفا شده است ؛ برگرد که به دور از رخ زیبای تو شکوفه ی جوانی زندگی من پژمرده شده است   ( مفهوم : گلایه از جدایی و فراق  از معشوق و از دست رفتن شادابی عاشق بدون دیدن معشوق )

از دیده گر سرشک چو باران چکد رواست           کاندر غمت چو برق بشد روزگار عمر

  2- سرشک : اشک     /      تشبیه : سرشک به باران   /    

   مراعات نظیر : (  برق  ، باران ، چکد ) و ( دیده ، چکد ، سرشک )       تشبیه : روزگار عمر به برق  

معنی بیت  : اگر اشک مثل  باران از چشم جاری شود ، شایسته است زیرا در غم دوری از تو ایام عمر من مثل برق به سرعت سپری شد  ( مفهوم : حسرت از گذشت سریع عمر و ناکام ماندن از وصال معشوق )

این  یک دو دم که مهلت دیدار ممکن است        دریاب کار ما ، که نه پیداست کار عمر

  3- یک دو دم : کنایه از فرصت کوتاه و اندک / واج آرایی : در حرف ( د )

معنی بیت  : این چند لحظه ی کوتاه که فرصت دیدار میسر است دل ما را بجوی و به کار عشق ما توجهی کن که پایان زندگی معلوم نیست ( مفهوم : اغتنام فرصت برای توجه  معشوق  به عاشق )

تا کی می صبوح و شِکَر خواب بامداد ؟           هشیار گرد ، هان ! که گذشت اختیار عمر

  4- می صبوح : شراب صبحگاهی  / شکر : به معنای شیرین صفت خواب ( مجاز از شیرینی )  = خواب شیرین بامداد /

مراعات نظیر : صبوح ، بامداد و خواب  / تضاد : خواب و هشیار / هان : ادات تحذیر  شبه جمله    / اختیار عمر : بخش برگزیده ی عمر ( جوانی  )    /   اختیار      ( مصدر که به صورت صفت به کار رفته است صفت جانشین موصوف )

معنی بیت : ای معشوق تا چند به نوشیدن شراب صبحگاهی و خواب شیرین بامدادی  می پردازی آگاه و بهوش باش که بخش  برگزیده ی عمر که ایام جوانی است سپری شد  ( مفهوم : پرهیز از خوش گذرانی و سستی و بهره مندی از جوانی   )

دی در گذار بود و نظر سوی ما نکرد        بی چاره دل ، که هیچ ندید از گذار عمر

  5- دی : دیروز   / گذار : گذر ، عبور کردن ، اسم مصدر از گذاردن مترادف گذشت /   بیچاره دل : تشخیص  / تصدیر در واژه ی گذر   نظر کردن  : کنایه از التفات و توجه کردن   / خوشی : حذف به قرینه معنوی  : هیچ خوشی  /

   معنی : دیروز یار در گذر بود و از کنار من گذشت و توجهی به ما نداشت ؛ حال دل بیچاره ی مرا ببین که از گذشت زندگی هیچ خوشی ندید  ( مفهوم : گلایه از بی توجهی معشوق  و حسرت عاشق  که کمترین بهره ای از معشوق نبرده )

در هر طرف زخیلِ حوادث کمین گهی ست        زان رو ، عنان گسسته دوانَد سوار عمر

  6-  خیل = گروه اسبان ، سواران ، سپاه ، لشکر /  خیل حوادث : اضافه تشبیهی  /  مراعات نظیر : خیل ، عنان ، سوار /   سوار عمر : اضافه ی تشبیهی   /   عنان گسسته : کنایه از تند و سریع   /   حسن تعلیل : دلیل گذر سریع عمر  اینکه خیل حوادث به او نرسد 

معنی بیت : لشکر حوادث از هر طرف در کمین جان انسان ، پنهان شده اند به همین دلیل عمر مانند سواری شتابان می راند تا حوادث بر او دست نیابند

بی عمر زنده ام من و این بس عجب مدار            روز فراق را که نهد در شمار عمر ؟

  7- بی عمر زنده بودن : پارادکس / عمر : استعاره از معشوق / تصدیر در واژه ی عمر    /  استفهام انکاری  / روز : مجاز از روزگار       / بس : بسیار  ؛   شمار  : اندک  =  تضاد / 

معنی : من بدون معشوق  ( که عمر من است ) زنده ام و از این بسیار تعجب نکن زیرا هیچ کس روز گار جدایی را جزو عمر به حساب نمی آورد  ( مفهوم : عمر واقعی ، بودن در کنار معشوق است )

حافظ ! سخن بگوی که بر صفحه ی جهان            این نقش مانَد از قلمت یادگار عمر

  8- صفحه ی جهان : تشبیه ، استعاره   / نقش : استعاره از شعر حافظ   / قلم : مجاز آلیه از ذوق شعر شاعری / مراعات نظیر  : صفحه ، نقش ، قلم

    معنی : ای حافظ شعر و سخن بگو زیرا بر صفحه ی کتاب زندگی از ذوق شاعرانه ی تو آنچه به یادگار می ماند اشعار رنگین و زیبا است